In de afgelopen decennia is het landbouwkundig onderzoek in Nederland enorm versplinterd en uit elkaar gegroeid. En ja, boeren hebben vertrouwen in onderzoek, maar hun vertrouwen is niet onvoorwaardelijk. Ook sluit het onderzoek niet altijd goed aan op de urgente problemen waarmee boeren worstelen in de praktijk.
De initiatiefnemers van Crkls: Misset Uitgeverij, BO Akkerbouw, Wageningen University & Research, Aeres Hogeschool en Groen Kennisnet willen hier wat aan doen voor een toekomstbestendige landbouw in Nederland die nu voor grote uitdagingen staat.
Het kennisplatform Crkls wil het kaf van het koren scheiden en bewezen kennis gemakkelijk vindbaar maken voor boeren op een plek. De resultaten van alle onderzoeken en praktijkproeven in Nederland worden verzameld en door een onafhankelijke redactie beoordeelt en op een uniforme en compacte wijze gepubliceerd.
Onderzoeksinstituut:
Wageningen UR Open Teelten, IRS en Vertify
Locatie:
Diverse locaties in Nederland
Periode:
van 2022 tot 2026
Gefinancierd door:
Diverse partijen, zie partners
Status onderzoek:
Lopend
Bodemsoort:
Diverse bodemsoorten
Veranderde landbouwpraktijken zoals minder intensieve grondbewerking (NKG) en consequentere inzet van groenbemesters maken dat in de akkerbouw en op de klei ondergrondse springstaarten en wortelduizendpoten zich meer manifesteren. Waar de laatste twee in het verleden weinig last veroorzaakten, krijgen ze nu meer en meer effect op de opkomst van met name suikerbieten en peen. In grasland treden ritnaalden en emelten meer naar voren als gevolg van de druk op het gewasbeschermingsmiddelenpakket. De verduurzaming van de landbouw leidt er ook toe dat populaties van bodeminsecten zich sneller opbouwen.
De publiek private samenwerking (PPS) ‘Grondige aanpak bodemplagen’ is op gericht op maatregelen die voorkomen dat de snellere populatie-opbouw resulteert in bodemplagen. Dat kan zijn in de vorm van groene(re) alternatieven voor de huidige. Maar ook door ontwikkeling van nieuwe inzichten rond bijvoorbeeld landruil tussen verschillende landbouwsectoren (akkerbouw, bollen, veehouderij), of een andere kijk op bijvoorbeeld een luchtige ligging van de grond (aandrukken betekent minder holtes, dus minder ruimte voor bodeminsecten). Ook zaken als grondsoort, bouwplan, bemesting vochthuishouding, pH spelen een rol. In de PPS Grondige aanpak bodemplagen werken telers, adviespartijen, afnemers en onderzoekers samen. De ambitie is om gezamenlijk met concrete maatregelen voor een aanpak te komen of modellen te ontwikkelen die de kans op bodemplagen in percelen – of delen daarvan – voorspellen. Om met een zo klein mogelijke inspanning voor telers een zo groot mogelijk resultaat te halen.
Aandachtspunten
Wat maakt een bepaald perceel schadelijk?
Hoe krijg ik grip op schadelijke populatieniveaus?
Wat zijn in biologie en gedrag van de plaagsoorten (alternatieve) aangrijpingspunten voor beheersing?
Wat is een goede timing van de maatregelen (voorspellen en beheersen)?
Hoe effectief zijn de maatregelen voor de betreffende plagen en specifieke soorten, als stap in een gestapelde aanpak?
Maatregelen voor teeltinrichting en teeltmaatregelen die aangrijpen op de populatieomvang van bodemplagen.
Inzet van biologische bestrijding(smiddelen) en low-impactmiddelen.
Reductie van middelengebruik en gerichte(re) toediening van middelen.
Inventarisatie situaties en ervaringen uit de praktijk.
Aanmelden van percelen voor deelname aan PPS-onderzoek Grondige aanpak bodemplagen
Nieuwe concepten
Een toekomstbestendige aanpak van deze bodemplagen vraagt om nieuwe plaagbeheersingsconcepten. Over veel bodemplagen is onvoldoende kwantitatieve, recente en lokaal (Nederland) relevante informatie beschikbaar. Dit maakt een grondige inhaalslag nodig, om ook in de toekomst over adequate plaagbeheersingsmogelijkheden te kunnen beschikken.
Het project Grondige aanpak bodemplagen begint met een literatuurstudie. Om daarvandaan tot een vernieuwde good agricultural practice te komen moet er veel in de boerenpraktijk worden getoetst. Daarbij geldt dat het succes van statistische methode afhangt af van de omvang van de dataset. Of wel: hoe meer gegevens, hoe betrouwbaarder het resultaat. Daarvoor willen de Wageningse onderzoekers, Vertify en IRS graag kunnen beschikken over minimaal 100 percelen per jaar nodig, 50 zonder en 50 mét problemen.
Als plattelandsjongen kreeg ik al vroeg een belangstelling voor landbouw en techniek. Een opleiding in die richting lag daarmee voor de hand. Dit vertaalt zich vandaag de dag in mijn interesse in voedselproductie met aandacht voor duurzaamheid en innovatie. Altijd op zoek naar wat wél kan.
Arjan Mager
Projectleider / specialist bodem & bemesting, Vertify
Bas Allema
Dataspecialist en agroecoloog, WUR Open Teelten
Linda Frijters
Insectenspecialist, IRS
Klaas van Rozen
Entomoloog, specialist bodemplagen, WUR Open Teelten
