Tekort aan bestuivers funest voor opbrengst veldboon

Onderzoeksinstituut: LBI, WUR, Koppert, FaunaX, EIS Nld

Locatie: Nederland

Periode: van 2018 tot 2020

Gefinancierd door: Triodos Foundation

Status onderzoek: Afgerond

Bodemsoort: N.V.T.

Betrouwbaarheidsscore:

Toelichting bekijken

Ja(a)r(en) van onderzoek:

Statistische onderbouwing:

Het onderzoek is statistisch onderbouwd.

Herhalingen:

Betrouwbaarheidsscore onderbouwing

Het onderzoek is meerjarig uitgevoerd met herhalingen. De resultaten bevatten een statistische onderbouwing. Het is daarmee zeer betrouwbaar.

Door bestuiving is de opbrengst in veldboon significant hoger, gemeten in een 2 jarig veldonderzoek (2019 en 2020). De opbrengst was 7 ton per hectare in 2019. Het maakte niet uit of de bestuiving plaatsvond door open bestuiving in het veld of door aardhommels in gaaskooien. Bij beide was de opbrengst 65% hoger dan zonder bestuiving. Bij witte lupine was er geen verschil in opbrengst tussen met en zonder bestuiving. Witte lupine is voornamelijk zelffertiel en zelfbestuivend, terwijl veldboon verschillende typen bloemen heeft waarvan 65% met een mechanische barrière.

Conclusies

Er was geen tekort aan natuurlijke bestuivers in de veldproeven met veldbonen. In de winterteelt kan een tekort wél optreden met als gevolg een lagere opbrengst.
Ondanks voldoende bestuivers in het veld was in 2020 de veldboonopbrengst laag, 3,5 ton per hectare (oorzaak luizen, chocoladevlekkenziekte en bruine roest).
De langtongige hommels zijn het meest effectief in de bestuiving van veldboon, echter zijn de meest voorkomende de korttongige
Kruisbestuiving tussen zoete en bittere lupines leidde niet tot een verhoogd bitterstofgehalte in de nieuwgevormde zaden (F1).
Stimuleren van meer hommels op het bedrijf is belangrijk. Dit kan door permante bloemstroken, vroeg- en laatbloeiende hagen en struwelen met nest- en overwinteringsplekken (hagen niet snoeien tussen maart en eind september).
Veldboon, witte en blauwe lupine trekken een scala aan wilde bestuivers aan en kunnen zo bijdragen aan de opbouw van hommelpopulaties in het landschap.

Samenvatting

Ongeveer 11% van de plantaardige eiwitten die we importeren wordt in Nederland gebruikt, waarvan het grootste deel voor veevoer. Nederlandse sojateelt was in eerste instantie het doel in het kader van eiwittransitie en voedselzekerheid. Echter de huidige sojarassen zijn slecht aangepast aan ons klimaat, met een relatief lage opbrengst en een te late rijping.

Daartegenover zijn eiwitgewassen zoals veldboon en lupine aangepast aan ons klimaat. Veldboon heeft een hoge opbrengst (tot 8 ton per hectare) en een hoge eiwitopbrengst (tot 2.000 kilogram per hectare). Het gewas is daarom interessant voor zowel de humane als dierlijke consumptie. Lupine heeft lagere opbrengsten (3 ton per hectare) maar kan door het hoge eiwitgehalte toch 1.000 kilogram per hectare halen en is minder droogtegevoelig dan veldboon.

Een nadeel van beide gewassen is dat op dit moment de oogst van jaar tot jaar sterk kan fluctueren. De aanwezigheid en diversiteit van bestuivers spelen mogelijk een rol in de oogstzekerheid. In lupine kan een te hoge concentratie giftige bitterstof een probleem zijn voor de humane consumptie.

Aanvullende informatie

Rol van bestuivers tijdens de bloei van veldbonen – Wiersum Plantbreeding

Impactscore

Met de Impactscore laten we zien op welke bedrijfsactiviteiten de onderzoekresultaten direct effect hebben. Een onderzoeksresultaat kan bijvoorbeeld leiden tot het gebruik van minder gewasbeschermingsmiddelen of minder meststoffen. Dat vermelden we met een korte toelichting.