Ondergrondverdichting draagt onzichtbaar bij aan opbrengstderving
Volledig onderzoeksrapportOndergrondverdichting draagt onzichtbaar bij aan opbrengstderving
Over Crkls
In de afgelopen decennia is het landbouwkundig onderzoek in Nederland enorm versplinterd en uit elkaar gegroeid. En ja, boeren hebben vertrouwen in onderzoek, maar hun vertrouwen is niet onvoorwaardelijk. Ook sluit het onderzoek niet altijd goed aan op de urgente problemen waarmee boeren worstelen in de praktijk.
De initiatiefnemers van Crkls: Misset Uitgeverij, BO Akkerbouw, Wageningen University & Research, Aeres Hogeschool en Groen Kennisnet willen hier wat aan doen voor een toekomstbestendige landbouw in Nederland die nu voor grote uitdagingen staat.
Het kennisplatform Crkls wil het kaf van het koren scheiden en bewezen kennis gemakkelijk vindbaar maken voor boeren op een plek. De resultaten van alle onderzoeken en praktijkproeven in Nederland worden verzameld en door een onafhankelijke redactie beoordeelt en op een uniforme en compacte wijze gepubliceerd.
Ga naar de inhoud
Onderzoeksinstituut: Wageningen University & Research
Locatie: n.v.t.
Periode: 2023
Gefinancierd door: EJP SoilCompaC
Status onderzoek: Afgerond
Bodemsoort: alle
Betrouwbaarheidsscore:
Ondergrondverdichting is een vaak onzichtbare opbrengstverminderende factor die op veel akkerbouwgronden voorkomt. Het opheffen van bodemverdichting is mogelijk op verschillende manieren, zowel mechanisch als biologisch. De biologische methode lijkt de meeste positieve aspecten te hebben, maar er is ook nog veel onbekend.
Conclusies
- Ondergrondverdichting kan niet volledig worden hersteld.
- Biologische maatregelen zijn gunstiger voor herstel van ondergrondverdichting dan mechanische.
- Meer kans op herstel in kleibodems (>20% klei) door zwel en krimp.
- Herstel van ondergrond kan niet los worden gezien van activiteiten in bovengrond.
- Woelen heeft voorkeur boven diepploegen en -spitten.
- Gewassen met penwortels kunnen helpen om de bodem beter bewortelbaar te maken.
Samenvatting
Bodemverdichting ontstaat wanneer een bodem wordt bereden met een hogere last waardoor de druk in de bodem groter worden dan de sterkte ervan. De sterkte van de bodem is mede afhankelijk van bodemtype en vochttoestand.
Lees meer
Herstel
Er zijn 3 mogelijke manieren om ondergrondverdichting op te heffen.
- Natuurlijk (vorst en droogte)
- Mechanisch (woelen, diepspitten, en -ploegen, boorgatmethode)
- Biologisch (plantenwortels en bodemleven)
Natuurlijk herstel gaat traag, en is niet overal even sterk aanwezig. Dit is namelijk afhankelijk van bodemtype en klimaat. Kleibodems hebben meer mogelijkheden tot herstel doordat vorst en droogte tot in de ondergrond kunnen zorgen voor het opbreken van verdichte lagen. Klimaat is hiermee ook bepalend, omdat dit bepaalt in welke mate droogte en/of vorst voorkomen.
Daarom wordt vaak voor mechanisch herstel gekozen, zoals woelen, diepspitten of diepploegen, of gaten boren. Dit kan onder de juiste omstandigheden op korte termijn een positief effect hebben, maar vergroot de kans op herverdichting. Het zaaien van een groenbemester of wintergraan kan helpen om gecreëerde structuur van woelen te verstevigen om herverdichting te voorkomen.
Biologische herstel omvat diepwortelende gewassen en bodemleven die bodemverdichting opheffen.Gewassen met penwortels kunnen helpen om bodem beter bewortelbaar te maken. Ook groenbemesters kunnen poriën creëren voor volggewassen. Groeiperiode en wortelstelsel zijn bepalend in het effect. Wortels activeren daarnaast het bodemleven. Dat kan ook positief zijn voor vorming van poriën en een stabiele structuur.
Maar uiteindelijk is voorkomen altijd beter dan genezen.
Aanvullende informatie
- Op Groenkennisnet is veel informatie over het onderwerp te vinden in het dossier bodemverdichting:
- Video op YouTube met belangrijkste conclusies (Engelstalig)
Impactscore
Met de Impactscore laten we zien op welke bedrijfsactiviteiten de onderzoekresultaten direct effect hebben. Een onderzoeksresultaat kan bijvoorbeeld leiden tot het gebruik van minder gewasbeschermingsmiddelen of minder meststoffen. Dat vermelden we met een korte toelichting.
Gezondheid bodem
Opheffen van bodemverdichting draagt bij aan bodemgezondheid. Maar andersom werkt het ook; bodemgezondheidsmaatregelen kunnen een positief effect hebben op herstel bodemverdichting (groenbemesters, meerjarige gewassen, diepwortelende gewassen, etc.)
Gewasopbrengst
Bodemverdichting leidt tot opbrengstverlies. Het herstellen van bodemverdichting kan daarom leiden tot meer opbrengst.
Betrouwbaarheidsscore:
Het gaat om literatuuronderzoek waarbij gebruik is gemaakt van goede bronnen en met een systematische aanpak. Het onderzoek is daarmee zeer betrouwbaar.
