Succesvol NKG in suikerbiet: minder erosie, verstuiving of verslemping

Onderzoeksinstituut: Wageningen UR

Locatie: Lelystad, Vredepeel, Valthermond

Periode: van 2009 tot 2021

Gefinancierd door: LNV, BO Akkerbouw, PPS Beter Bodembeheer + anderen

Status onderzoek: Afgerond

Bodemsoort: Zavel-, zand- en dalgrond

Betrouwbaarheidsscore:

Toelichting bekijken

Ja(a)r(en) van onderzoek:

Statistische onderbouwing:

Het onderzoek is statistisch onderbouwd.

Herhalingen:

Betrouwbaarheidsscore onderbouwing

Het onderzoek is meerjarig uitgevoerd en in herhalingen. Het onderzoek is statistisch onderbouwd. Het onderzoek is zeer betrouwbaar.

In Zuid-Limburg worden al ruim 20 jaar suikerbieten geteeld zonder te ploegen. Dit is hier verplicht om erosie tegen te gaan. De opbrengst van de bieten is bij niet-kerende grondbewerking (NKG) vergelijkbaar. Het suikergehalte kan zelfs hoger worden na meerdere jaren NKG. Een bijkomend voordeel is dat de bodem minder gevoelig wordt voor erosie (verstuiving of verslemping).

Conclusies

Suikerbietenteelt zonder ploegen is goed mogelijk, maar de overgang naar NKG is per bedrijf anders.
Voor groenbemesters is de beste keuze een vorstgevoelige groenbemester die ‘afrijpt’ in de winter (zonder zaadzetting).
Vaak een hogere onkruiddruk bij NKG. Met periodiek spuiten met glyfosaat (bijvoorbeeld om het jaar) kan het onkruid onder controle worden gehouden.
Met NKG is het zaaibed vaker grover wat kan leiden tot een lagere opkomst van de bieten.
Voordelen van NKG ten opzichte van standaard ploegen/spitten is meer draagkracht, een mooiere structuur, minder gevoelig voor erosie/stuiven/slemp, betere mineralisatie in de bodem, verbetering waterinfiltratie en opdrachtigheid.
Energie- en tijdbesparing door minder intensieve grondbewerkingen (zeker op dalgrond).

Samenvatting

Bij gereduceerde grondbewerking verandert de bodemkwaliteit. Door de opbouw van organische stof en een toename van het bodemleven in de toplaag worden de bodemaggregaten (bodemkluitjes) stabieler. De bodem wordt daardoor minder gevoelig voor erosie, verstuiving of verslemping. In voornamelijk kleigrond verbetert ook de waterinfiltratie en opdrachtigheid door micro- en macroporiën (gevormd door wortels en wormen).

Suikerbiet heeft de voorkeur voor een fijn zaaibed dat met spitten wordt bereikt dan aan een grover zaaibed dat met woelen wordt gerealiseerd. Proeven van IRS bevestigen dit. Er zijn echter ook een aantal uitdagingen. Bij NKG is vaak de onkruiddruk hoger dan bij ploegen of spitten. En gewasresten van groenbemesters kunnen een probleem vormen wanneer deze overmatig aanwezig zijn.

Doel

Hoe verwerk je gewasresten van voorvrucht en groenbemesters?
Hoe krijg je gewasresten voldoende ingewerkt en een goed zaaibed?
Hoe voorkom je verhoging van de onkruiddruk?
Voor welke vruchtwisseling kies je?

Proefopzet

Drie locaties van Wageningen University & Research met de volgende grondbewerkingen:

Zavelgrond (Lelystad), start 2009. Ploegen (22 -25 cm) najaar (PL). Woelen met paragruber (12-25 cm) najaar (NKG+). Geen hoofdgrondbewerking (NKG).
Zandgrond (Vredepeel), start 2011. Ploegen (22 cm) met ondergronders (30 cm) voorjaar (PL). Vaste tand cultivator (15 cm) met ondergronders (30 cm) voorjaar (NKG+).
Dalgrond (Valthermond), start 2013. Spitten (30 cm) voorjaar (SP). Vaste tand woeler (40 cm) en cultivator (25 cm) voorjaar (NKG+).

Bij NKG+ worden storende lagen losgemaakt.
Bij NKG worden alleen sterk verdichte ondergronden los gemaakt.
De suikeropbrengst en opkomst van de suikerbieten is gemeten.
Drie akkerbouwers (uit Groningen, Limburg en Noord-Brabant) vertellen hun ervaringen uit de praktijk.

Resultaten en aanbevelingen

Op de drie proefbedrijven was de suikeropbrengst bij NKG gemiddeld vergelijkbaar of minder dan 5% lager dan bij ploegen of spitten.
Uitgezonderd in 2020 op zavelgrond (Lelystad). De suikeropbrengst was 15% lager bij NKG dan bij ploegen.
Bij dalgrond (Valthermond) presteert spitten iets beter dan NKG. Suikerbiet heeft de voorkeur aan het fijnere zaaibed dat met spitten wordt bereikt ten opzichte van woelen.
Groenbemesterresten onderdrukken de groei van onkruid.
Bij toch te hoge onkruiddruk spuit dan vroegtijdig met glyfosaat, zodat de kiemplantjes van suikerbiet niet in aanraking komen met glyfosaat op gewasresten.
Met het bietenras Conviso Smart is twee keer in plaats van zeven keer spuiten tegen onkruid genoeg om de akker schoon te krijgen.
Conviso Smart is tolerant is voor herbiciden van de klasse van ALS-remmers. Het onkruidmiddel CONVISO® ONE kan worden gebruikt voor breedbladige- en gras-onkruiden.
Bij groenbemesters heeft klepelen over de vorst de voorkeur, zodat resten alvast zo ver mogelijk zijn verteerd voor aanvang van de hoofdbewerking.
Een aangepaste zaaimachine met schijfkouters of schijven op de zaaikouters in combinatie met klepelen over de vorst en de juiste groenbemester kunnen problemen met zaaien voorkomen.
De ondernemer zal op zoek moeten gaan naar wat er bij zijn/haar bedrijf past bij de overgang naar NKG.

Impactscore

Met de Impactscore laten we zien op welke bedrijfsactiviteiten de onderzoekresultaten direct effect hebben. Een onderzoeksresultaat kan bijvoorbeeld leiden tot het gebruik van minder gewasbeschermingsmiddelen of minder meststoffen. Dat vermelden we met een korte toelichting.

Lees meer over de impactscore

Bij gereduceerde grondbewerking is meer draagkracht, een mooiere structuur, minder gevoelig voor erosie/stuiven/slemp, betere mineralisatie in de bodem, verbetering waterinfiltratie en opdrachtigheid.

Vaak een hogere onkruiddruk bij NKG, daardoor meer gebruik van gewasbeschermingsmiddelen tegen onkruid.

Minder intensieve grondbewerking met NKG bespaart energie.

Minder intensieve grondbewerking met NKG bespaart energie en daardoor minder uitstoot van broeikasgassen.

Biodiversiteit neemt toe bij NKG (een grotere soortenrijkdom).