Uireka-onderzoek draagt met bemonsteringmethode bij aan Fusarium-bestrijding
Volledig onderzoeksrapportUireka-onderzoek draagt met bemonsteringmethode bij aan Fusarium-bestrijding
Over Crkls
In de afgelopen decennia is het landbouwkundig onderzoek in Nederland enorm versplinterd en uit elkaar gegroeid. En ja, boeren hebben vertrouwen in onderzoek, maar hun vertrouwen is niet onvoorwaardelijk. Ook sluit het onderzoek niet altijd goed aan op de urgente problemen waarmee boeren worstelen in de praktijk.
De initiatiefnemers van Crkls: Misset Uitgeverij, BO Akkerbouw, Wageningen University & Research, Aeres Hogeschool en Groen Kennisnet willen hier wat aan doen voor een toekomstbestendige landbouw in Nederland die nu voor grote uitdagingen staat.
Het kennisplatform Crkls wil het kaf van het koren scheiden en bewezen kennis gemakkelijk vindbaar maken voor boeren op een plek. De resultaten van alle onderzoeken en praktijkproeven in Nederland worden verzameld en door een onafhankelijke redactie beoordeelt en op een uniforme en compacte wijze gepubliceerd.
Ga naar de inhoud
Onderzoeksinstituut: Wageningen University & Research
Locatie: Diverse locaties
Periode: van 2017 tot 2023
Gefinancierd door: Zie onder aanvullende informatie
Status onderzoek: Lopend
Bodemsoort: Diverse bodemsoorten
Betrouwbaarheidsscore:
Binnen het UIreka-project wordt sinds 2017 onderzoek verricht aan Fusarium die verwelking en bolrot veroorzaakt in uien. Dit onderzoek heeft inmiddels een bemonsteringsmethode, een moleculaire toets en de eerste schadedrempel- en waardplantstatusinformatie opgeleverd.
Conclusies
- Fusarium oxysporum sp. cepae (FoC, de vorm van Fusarium oxysporum gespecialiseerd op uien) veroorzaakte de snelste en zwaarste aantasting van uienbollen.
- Op basis van moleculair onderzoek aan 900 oxypsorum-isolaten is een moleculaire toets met opkweekstap ontwikkeld die FoC al kan detecteren vanaf enkele sporen/gram grond.
- De vermeerdering van de sporendruk in de grond kan door een uienteelt tussen de 5 en 50 maal toenemen.
- Met FoC besmet materiaal kan door mesofiele vergisting (bij 38°C) sterk worden opgeschoond (> 99%). Professionele compostering (60-65°C in de hopen) saneert FoC besmet materiaal. In besmette percelen kan door inundatie de sporendruk zeer sterk terug worden teruggebracht (>99%), maar niet gesaneerd!
- Schade door FoC begint bij ca. 10 sporen/gram grond, en neemt vanaf dat punt met steeds grotere stappen toe. Serieuze schade in het veld en de bewaring begint tussen de 100 en 1.000 sporen/gram grond.
Samenvatting
Door een combinatie van lab-, kas- en veldproeven is een breed scala aan informatie beschikbaar gekomen over FoC.
De grootste boosdoener (en waarom)
Fusarium oxysporum f. sp. cepae (FoC, de vorm van Fusarium oxysporum gespecialiseerd op uien) veroorzaakt de snelste en zwaarste aantasting van uienbollen in Nederland. Andere vormen van F. oxysporum en de soorten F. solani, F. proliferatum en F. redolens veroorzaken niet of nauwelijks aantasting. Het verschil blijkt te zitten in een kleine set genen. Daarvan komt altijd een bepaalde combinatie voor bij de isolaten die het meest pathogeen zijn op uien (FoC).
Bemonstering en detectie
Bij een matige tot zware besmetting met FoC zijn de sporen vrij homogeen door het veld en de bouwvoor verdeeld. Daardoor is de pakkans bij systematische bemonstering goed. Een moleculaire toets met een opkweekstap (een zogenaamde Bio-TaqMan) kan de ziekte al detecteren bij <10 sporen/gram grond).
Meer sporen, meer schade
Zowel uit een bakkenproef als uit praktijkbemonstering blijkt dat FoC vanaf ca. 10 sporen/gram grond schade begint te veroorzaken. Deze schade neemt vanaf dat punt met steeds grotere stappen toe richting de 1.000.000 sporen/gram grond. Let wel, serieuze uitval in het veld en rotte bollen in de bewaring beginnen al vanaf 100 tot 1.000 sporen/gram grond.
Middelen
Een standaard zaadcoating tegen kiem- en bodemschimmels helpt tegen uitval van jonge planten. Rudis houdt vooral de overlevende planten schoon tot in de bewaring. Chitosan en Trianum werken niet tot nauwelijks op FoC. Een experimentele behandeling met een niet-pathogene Fusarium gaf een behoorlijke daling van het aantal overlevende planten.
Maatregelen
Plantmateriaal besmet met FoC kan door mesofiele vergisting (bij 38°C) sterk worden opgeschoond (>99%), ongeacht of de sporen los of in uienbollen de vergister in gaan. Professionele compostering (60-65°C in de hopen) saneert het materiaal bij minimaal twee rondes compostering (2 x 9 dagen). Inundatie van grond dringt de sporendruk zeer sterk terug (>99%) maar saneert niet!
Mogelijke andere waardplanten dan ui
In een kunstmatig besmette bakkenproef bleken zomertarwe, haver, Engels raaigras en Japanse haver in meer dan één van de herhalingen geïnfecteerd te zijn in de stengelvoet. Doordat de grondmonsters te vroeg zijn genomen, kon niet worden vastgesteld of deze geïnfecteerde planten ook tot een vermeerdering van de ziektedruk in de bodem leidden.
Aanvullende informatie
Financiering door Holland Onion Association, Groenten- en Fruit Huis, Topsector Agri & Food, BO Akkerbouw en 70+ ketenpartners.
Impactscore
Met de Impactscore laten we zien op welke bedrijfsactiviteiten de onderzoekresultaten direct effect hebben. Een onderzoeksresultaat kan bijvoorbeeld leiden tot het gebruik van minder gewasbeschermingsmiddelen of minder meststoffen. Dat vermelden we met een korte toelichting.
Gebruik chemische middelen
Minder bij gerichte inzet van middelen en maatregelen.
Kosten
Meer bij gebruik van de moleculaire toets en maatregelen zoals inundatie.
Gewasopbrengst
Meer bij het tijdig nemen van maatregelen zoals inundatie of bouwplanverruiming.
Betrouwbaarheidsscore:
Het onderzoek is meerjarig uitgevoerd en in herhalingen. Het onderzoek is statistisch onderbouwd. Het onderzoek is zeer betrouwbaar.
