Optimaal akkerrandmengsel is doelafhankelijk
Volledig onderzoeksrapportOptimaal akkerrandmengsel is doelafhankelijk
Over Crkls
In de afgelopen decennia is het landbouwkundig onderzoek in Nederland enorm versplinterd en uit elkaar gegroeid. En ja, boeren hebben vertrouwen in onderzoek, maar hun vertrouwen is niet onvoorwaardelijk. Ook sluit het onderzoek niet altijd goed aan op de urgente problemen waarmee boeren worstelen in de praktijk.
De initiatiefnemers van Crkls: Misset Uitgeverij, BO Akkerbouw, Wageningen University & Research, Aeres Hogeschool en Groen Kennisnet willen hier wat aan doen voor een toekomstbestendige landbouw in Nederland die nu voor grote uitdagingen staat.
Het kennisplatform Crkls wil het kaf van het koren scheiden en bewezen kennis gemakkelijk vindbaar maken voor boeren op een plek. De resultaten van alle onderzoeken en praktijkproeven in Nederland worden verzameld en door een onafhankelijke redactie beoordeelt en op een uniforme en compacte wijze gepubliceerd.
Ga naar de inhoud
Onderzoeksinstituut: Louis Bolk Instituut
Locatie: Valthermond
Periode: 2021
Gefinancierd door: EU-Plattelandsontwikkeling (POP3)
Status onderzoek: Afgerond
Bodemsoort: Zand
Betrouwbaarheidsscore:
Uit een akkerrandmengsel-vergelijking blijkt dat de beste optie afhangt van het doel van de akkerrand. Een mengsel met veel zaden en bloeiende planten biedt het meeste vogelwintervoedsel en de meeste driftreductie. Een meerjarige grassige rand werkt beter tegen uitspoeling, terwijl een mengsel met veel rode klaver de meeste insecten aantrekt.
Conclusies
- Een najaarsgezaaid mengsel met veel bloeiende planten en zaadproductie biedt het meeste vogelwintervoedsel en de meeste driftreductie.
- Een meerjarige grassige rand heeft de meeste doorworteling en zal het beste werken tegen uitspoeling.
- Een voorjaarsgezaaid mengsel met veel rode klaver trekt de hoogste aantallen insecten (hommels) aan.
- Mengsels verschilden niet in het aantal insectensoorten (diversiteit).
- Najaarszaai heeft een betere onkruidonderdrukking dan voorjaarszaai.
- Alternatief beheer (maaikorven en afvoeren) is ruimschoots duurder dan standaardbeheer (klepelen en laten liggen).
Samenvatting
Akkerranden kunnen gebruikt worden om de biodiversiteit te bevorderen. Onderzoekers vergeleken de eigenschappen van verschillende mengsels ingezaaid in het najaar of voorjaar.
Lees meer
Mengsels
Er zijn vier mengsels getest en vergeleken met de natuurlijke grassige begroeing:
- Mengsel tegen drift en uitspoeling: met rogge en kruidenrijk grasland voor een stevige bodemstructuur.
- Functionele agrobiodiversteit-mengsel: met ondiepe bloemen en granen voor structuur.
- Mengsel voor bestuivers: met diepe bloemen, lipbloemigen, composieten, en waardplanten voor vlinders.
- Mengsel voor wintervoedsel voor vogels, met zaadproductie en bloeiende planten om insecten aan te trekken.
Drift en uitspoeling
De najaarsinzaai van het wintervoedselmengsel kwam het hoogste op en gaf dus de beste barrière tegen drift. De natuurlijke grassige meerjarige begroeing had de meeste doorworteling, en werkt dus het beste tegen uitspoeling. Het mengsel tegen drift en uitspoeling bleek hier toch niet het meest geschikt voor.
Insecten
Veel van de bloeiende soorten zijn niet goed opgekomen. Daardoor waren de mengsels met rode klaver het meest populair bij de insecten: het driftreducerende mengsel en het bestuiversmengsel. De mengsels die in het voorjaar waren ingezaaid hadden meer insecten. Het aantal insectensoorten (diversiteit) verschilde niet tussen de mengsels.
Onkruiddruk
De onkruiddruk was lager bij mengsels die in het najaar waren ingezaaid.
Kosten
De jaarlijkse kosten van een eenjarige akkerrand zijn geschat op 170 €/km. Dat is vergelijkbaar met de kosten van twee keer maaien en afvoeren, maar aanzienlijk duurder dan het gangbare beheer van klepelen en laten liggen (33 €/km).
Impactscore
Met de Impactscore laten we zien op welke bedrijfsactiviteiten de onderzoekresultaten direct effect hebben. Een onderzoeksresultaat kan bijvoorbeeld leiden tot het gebruik van minder gewasbeschermingsmiddelen of minder meststoffen. Dat vermelden we met een korte toelichting.
Gebruik chemische middelen
Minder: door natuurlijke vijanden in akkerrand kan er minder gespoten worden tegen plagen. Wel met de kanttekening wat het effect is van de rand op de onkruiddruk (meer spuiten?).
Uitspoeling meststoffen
Minder uitspoeling: een akkerrand met diepe beworteling kan uitspoeling verminderen.
Betrouwbaarheidsscore:
Het onderzoek is eenjarig uitgevoerd met herhalingen. De resultaten bevatten een statistische onderbouwing. Het is daarmee betrouwbaar.
