Met klei verrijkt zand heeft weinig invloed op waterbeschikbaarheid
Foto: Bert Jansen
Over Crkls
In de afgelopen decennia is het landbouwkundig onderzoek in Nederland enorm versplinterd en uit elkaar gegroeid. En ja, boeren hebben vertrouwen in onderzoek, maar hun vertrouwen is niet onvoorwaardelijk. Ook sluit het onderzoek niet altijd goed aan op de urgente problemen waarmee boeren worstelen in de praktijk.
De initiatiefnemers van Crkls: Misset Uitgeverij, BO Akkerbouw, Wageningen University & Research, Aeres Hogeschool en Groen Kennisnet willen hier wat aan doen voor een toekomstbestendige landbouw in Nederland die nu voor grote uitdagingen staat.
Het kennisplatform Crkls wil het kaf van het koren scheiden en bewezen kennis gemakkelijk vindbaar maken voor boeren op een plek. De resultaten van alle onderzoeken en praktijkproeven in Nederland worden verzameld en door een onafhankelijke redactie beoordeelt en op een uniforme en compacte wijze gepubliceerd.
Onderzoeksinstituut:
Wageningen University & Research
Locatie:
De Marke, Hengelo
Periode:
van 2019 tot 2021
Gefinancierd door:
KLIMAP
Status onderzoek:
Afgerond
Bodemsoort:
Zand
Betrouwbaarheidsscore:
Toelichting bekijken
Ja(a)r(en) van onderzoek:
1
2
3
4
4+
Statistische onderbouwing:
Het onderzoek is niet statistisch onderbouwd.
Herhalingen:
Ja
Betrouwbaarheidsscore onderbouwing
Het onderzoek is meerjarig uitgevoerd met herhalingen. De resultaten bevatten geen statistische onderbouwing. Het is daarmee betrouwbaar.
In dit project is onderzocht wat het effect is van het toevoegen van klei aan zandgrond op verschillende waterkarakteristieken. De waterbeschikbaarheid neemt niet toe, ondanks dat de bodem meer water kan vasthouden. Wel kan de capillaire opstijging iets toenemen. Ook de drogestofopbrengst van maïs kan iets toenemen doordat de doorlaatbaarheid verbetert waardoor er minder natschade optreedt.
Conclusies
De bodem kan meer water vasthouden, maar de waterbeschikbaarheid neemt niet toe.
Capillaire aanvulling vanuit de ondergrond kan wat groter zijn.
Drogestofopbrengst voor maïs kan licht stijgen door minder natschade.
Samenvatting
Bij deze proef zijn 5 en 10 cm lichte en zware klei toegevoegd aan een zandige bovengrond. Deze klei is vermengd met een zandgrond en er is onderzocht of de waterhuishouding veranderd. Met het watervasthoudend vermogen en de doorlatendheid is met behulp van een gewasgroeimodel de drogestofopbrengst gesimuleerd met weergegevens uit 1975-2020.
Lees meer
Textuur en organische stof
Door toevoeging van klei aan zandgrond verandert de textuur. De bodem bevat meer lutum (<2 μm) en silt (2 μm – 50 μm) en wat minder zand. Bij toevoeging van 10 cm klei veranderde de textuurklasse naar licht zavel. Bij 5 cm kleitoevoeging bleef het gewoon zandgrond. Het organischestofgehalte daalt licht bij toevoeging van de lichte klei en stijgt licht bij de toevoeging van zware klei.
Watervasthoudend vermogen
Door de toevoeging van klei aan zandgrond verandert de waterretentiecurve. De hoeveelheid water die vast wordt gehouden, stijgt bij zowel het verwelkingpunt als de veldcapaciteit. De hoeveelheid beschikbaar water verandert nauwelijks. Ook de verdeling tussen makkelijk en moeilijk opneembaar water verandert niet veel.
Capillaire opstijging
Uit berekeningen naar de kritieke flux (een maat van capillaire opstijging waarbij het hele bodemprofiel meegenomen wordt) bleek dat de capillaire opstijging van met klei verrijkt zand een grotere afstand aflegt per dag. Hierdoor kan, afhankelijk van de diepte van de grondwaterstand, meer water via capillaire nalevering beschikbaar gesteld worden aan het gewas.
Opbrengst simulaties
De gesimuleerde drogestofopbrengsten, op basis van het watervasthoudend vermogen en de capillaire opstijging, waren iets hoger bij de met klei verrijkte zandgrond. Ook veldmetingen in 2019 en 2020 tonen dit aan, al zijn de opbrengstverschillen zeer klein. De opbrengstverhoging is voornamelijk omdat er minder natschade is als gevolg van een betere waterdoorlaatbaarheid. De schade door droogte neemt juist iets toe.
Aanvullende informatie
KLIMAP
In het vierjarig durend project KLIMAP kijkt een consortium van 24 partijen welke maatregelen kunnen bijdragen én welk gezamenlijk proces doorlopen moet worden om de Nederlandse zandgebieden aan te passen aan klimaatverandering. KLIMAP werkt tot eind 2023 aan procesbeschrijvingen en instrumenten die de overheden en actoren uit de regio helpen om de methodiek van zogenoemde ‘ontwikkelpaden’ te doorlopen.
Impactscore
Met de Impactscore laten we zien op welke bedrijfsactiviteiten de onderzoekresultaten
direct effect hebben. Een onderzoeksresultaat kan bijvoorbeeld leiden tot het gebruik
van minder gewasbeschermingsmiddelen of minder meststoffen. Dat vermelden we met een
korte toelichting.
Gewasopbrengst
Meer
De drogestofopbrengst van maïs kan ligt stijgen. Door de verbeterde waterdoorlaatbaarheid van de bodem treedt er na hevige neerslag minder natschade op in de vorm van zuurstoftekort voor de wortels.
Betrouwbaarheidsscore:
Het onderzoek is meerjarig uitgevoerd met herhalingen. De resultaten bevatten geen statistische onderbouwing. Het is daarmee betrouwbaar.
