Opbrengst winterlupine sterk afhankelijk van zaaidatum en bodemstructuur
Volledig onderzoeksrapportOpbrengst winterlupine sterk afhankelijk van zaaidatum en bodemstructuur
Over Crkls
In de afgelopen decennia is het landbouwkundig onderzoek in Nederland enorm versplinterd en uit elkaar gegroeid. En ja, boeren hebben vertrouwen in onderzoek, maar hun vertrouwen is niet onvoorwaardelijk. Ook sluit het onderzoek niet altijd goed aan op de urgente problemen waarmee boeren worstelen in de praktijk.
De initiatiefnemers van Crkls: Misset Uitgeverij, BO Akkerbouw, Wageningen University & Research, Aeres Hogeschool en Groen Kennisnet willen hier wat aan doen voor een toekomstbestendige landbouw in Nederland die nu voor grote uitdagingen staat.
Het kennisplatform Crkls wil het kaf van het koren scheiden en bewezen kennis gemakkelijk vindbaar maken voor boeren op een plek. De resultaten van alle onderzoeken en praktijkproeven in Nederland worden verzameld en door een onafhankelijke redactie beoordeelt en op een uniforme en compacte wijze gepubliceerd.
Ga naar de inhoud
Onderzoeksinstituut: Louis Bolk Instituut
Locatie: Noord-Brabant
Periode: van 2021 tot 2022
Gefinancierd door: Triodos Foundation, RNOB (samenwerkingsverband)
Status onderzoek: Afgerond
Bodemsoort: Zandgrond, dekzand. 3,6% OS, pH 4.9
Betrouwbaarheidsscore:
Om een eerste indruk te krijgen van de prestaties van winterlupine onder Nederlandse omstandigheden, zijn in het seizoen 2021-2022 proeven aangelegd op zandgrond in Noord-Brabant. Er is een rassenproef aangelegd en een proef met verschillende zaaidata. Daarnaast is de teelt van winterlupine vergeleken met de teelt van zomerlupine. Belangrijk is winterlupine te telen op percelen met een goede bodemstructuur.
Conclusies
Op basis van één jaar teeltproeven is te concluderen dat:
- Voor winterlupine een vroege zaai belangrijk is. In Frankrijk wordt daarom geadviseerd om uiterlijk 20 september te zaaien.
- Voor een goede groei het belangrijk is winterlupine te telen op een perceel met een goede bodemstructuur. Weinig slempgevoelig. Op gronden met een pH lager dan 5,5 kan er gebrek aan sporenelementen optreden.
- Winterlupine maar beperkt geschikt is voor humane consumptie. Alleen het ras Ulysse had lagere gehalten aan bitterstoffen, waardoor het wel geschikt was.
- Het eiwitgehalte hoger is dan van erwten, lijnzaad, veldbonen en zonnebloemzaad, en vergelijkbaar met sojabonen. Lupinen kunnen dus een goed alternatief zijn voor sojabonen in het melkveerantsoen.
Samenvatting
Er zijn nu rassen beschikbaar die in Nederland kunnen groeien en tijdig afrijpen. In Frankrijk is de opbrengst van winterlupine 0,5-1 ton/ha hoger dan de zomertypes.
Rassen en zaaimoment
Er zijn 7 winterlupinerassen gezaaid op twee momenten: de eerste keer zo snel mogelijk na de maisoogst, de tweede keer 4 weken later. In april zijn ter vergelijking 6 zomerlupine-rassen gezaaid.
Groeiomstandigheden
Tijdens deze proef was de winter zacht en de zomer heet. Er zijn tellingen naar opkomst gedaan, maar deze zijn sterk beïnvloed door vreterij van dassen. Vooral de planten van de tweede zaai hebben hier sterk onder geleden (60% overgebleven).
Gewasontwikkeling
Tijdens de groei traden problemen op met aantasting van rhizoctonia wat extreme dwerggroei kan veroorzaken. Via het zaad wordt bruine vlekkenziekte overgebracht wat uitval geeft. Door het pleksgewijs voorkomen van de ziekte, beïnvloedt dit de opbrengstresultaten. Ook de hoge druk van rozenkevers (luizen) hebben vermoedelijk een effect op de opbrengst.
Opbrengst
Er is een enorm verschil tussen het hoogst producerende ras Orus (4,5 ton/ha) en het vrijwel niet producerende ras Rumbo Bear (0,4 ton/ha). Daarbij is er een groot verschil per herhaling/veldje. Dat wijst op een grote invloed van de bodemgesteldheid. Ofwel door een betere bodemstructuur ofwel door een lagere ziektedruk van grondgebonden ziekten. Het grote verschil tussen de hogere opbrengsten bij de eerste zaai en de lagere opbrengsten bij de tweede zaai zijn vooral veroorzaakt door vraat.
Eiwit en voederwaarde
Het eiwitgehalte varieerde tussen de 36 en 42%, dit is hoger dan van erwten, lijnzaad, veldbonen en zonnebloemzaad, en vergelijkbaar met sojabonen. Lupinen kunnen dus en goed alternatief zijn voor sojabonen in het melkveerantsoen.
Aanvullende informatie
- Willemijn Cuijpers: Verkenning teelt winterlupine, Veenkoloniën, seizoen 2021-2022. Louis Bolk Instituut 2023.
Impactscore
Met de Impactscore laten we zien op welke bedrijfsactiviteiten de onderzoekresultaten direct effect hebben. Een onderzoeksresultaat kan bijvoorbeeld leiden tot het gebruik van minder gewasbeschermingsmiddelen of minder meststoffen. Dat vermelden we met een korte toelichting.
Gezondheid bodem
Lupine is in staat om stikstof uit de lucht te binden. Dat kan de bodem verrijken.
Gebruik kunstmest
Doordat peulvruchten stikstof binden, kan dat een (grote) besparing betekenen voor het gebruik van kunstmeststikstof.
Voedselveiligheid
De gebruikte rassen waren niet allemaal geschikt voor humane voedingdoor een te hoog gehalte aan bitterstoffen.
Betrouwbaarheidsscore:
Het onderzoek is eenjarig uitgevoerd met herhalingen. De resultaten bevatten een statistische onderbouwing. Het is daarmee betrouwbaar.
