Een toekomstbestendige aardappelteelt met betere rassen, bemesting en biologie
Volledig onderzoeksrapportEen toekomstbestendige aardappelteelt met betere rassen, bemesting en biologie
Over Crkls
In de afgelopen decennia is het landbouwkundig onderzoek in Nederland enorm versplinterd en uit elkaar gegroeid. En ja, boeren hebben vertrouwen in onderzoek, maar hun vertrouwen is niet onvoorwaardelijk. Ook sluit het onderzoek niet altijd goed aan op de urgente problemen waarmee boeren worstelen in de praktijk.
De initiatiefnemers van Crkls: Misset Uitgeverij, BO Akkerbouw, Wageningen University & Research, Aeres Hogeschool en Groen Kennisnet willen hier wat aan doen voor een toekomstbestendige landbouw in Nederland die nu voor grote uitdagingen staat.
Het kennisplatform Crkls wil het kaf van het koren scheiden en bewezen kennis gemakkelijk vindbaar maken voor boeren op een plek. De resultaten van alle onderzoeken en praktijkproeven in Nederland worden verzameld en door een onafhankelijke redactie beoordeelt en op een uniforme en compacte wijze gepubliceerd.
Ga naar de inhoud
Onderzoeksinstituut: Limburgse Land- en Tuinbouwbond (LLTB)
Locatie: Nederland
Periode: van 2022 tot 2024
Gefinancierd door: Ministerie LVVN, LTO, BO Akkerbouw
Status onderzoek: Afgerond
Bodemsoort: zand, löss en klei
Betrouwbaarheidsscore:
Een duurzame én productieve aardappelteelt is mogelijk met de juiste rassen, voeding en biologie. Dit blijkt uit een driejarige pilot, uitgevoerd door LLTB in opdracht van het ministerie van LVVN, LTO en BO Akkerbouw. De aardappelpilot onderzocht of de teelt van consumptieaardappelen productief en winstgevend kan zijn bij lagere stikstofgiften en de inzet van biostimulanten. De pilot betrok de hele keten (teelt, veredeling, verwerking).
Conclusies
- Worteldominantie gedurende het hele groeiseizoen is cruciaal voor weerbare teelt.
- Opbrengsten tot 70 t/ha zijn behaald bij een bemesting van 150 kg/ha stikstof.
- Nieuwe rassen leverden gemiddeld 10t/ha meer op dan fritesras Fontane, bij een stikstofgift van 175 kg/ha.
- Stikstofnalevering was bij alle geteste rassen vrijwel gelijk (8-15 kg).
- Inzet biostimulanten leidde vaak tot sterkere wortelontwikkeling en betere maatsortering.
- Met biostimulanten is tot 10 ton/ha hogere opbrengst te behalen, met het juiste ras en gebalanceerde bemesting.
Samenvatting
De Nederlandse aardappelteelt moet verduurzamen. Er ligt druk op het gebruik van mest en gewasbeschermingsmiddelen. Ook klimaatverandering wordt merkbaar. Met de juiste rassen, voeding en biologie kunnen flinke stappen worden gezet naar een toekomstbestendige aardappelteelt, zo blijkt uit de pilot.
Juiste rassenkeuze
Meer dan veertig rassen zijn beoordeeld op lage stikstofbehoefte, opbrengst en weerbaarheid tegen ziekten en plagen. Ook de bakkwaliteit is getest.
De nieuwe rassen zijn vergeleken met gangbare rassen.
Passende bemestingsstrategie
Er is gewerkt aan een betere balans tussen hoofd- en sporenelementen in de bemesting. De verhouding tussen stikstof, kalium, calcium en magnesium is kritisch bekeken. Want te veel stikstof verstoort de hormonale balans. En te veel kalium belemmert de opname van andere mineralen.
Nieuwe rassen gaven bij een lagere stikstofgift (150-175 t/ha) een goede opbrengst en kwaliteit. Ze scoorden gemiddeld 10 ton per ha hoger dan standaardras Fontane. Enkele rassen behaalden zelfs een opbrengst van 70 t/ha.
De financiële meeropbrengst was in 2024 wel 2.000 tot 3.000 euro per hectare.
Worteldominantie
Worteldominantie bleek cruciaal voor een hoge opbrengst bij een lagere stikstofgift.
Worteldominantie is het vermogen van de aardappelplant om in elk groeistadium voldoende energie in het wortelstelsel te steken. Daardoor kan de plant beter nutriënten opnemen, is weerbaarder tegen stress en krijgt een hogere knolkwaliteit.
De uitdaging is om het sterke wortelstelsel het hele seizoen te behouden. Als worteluiteinden afsterven, raakt de hormoonbalans verstoord.
Een beter wortelstelsel leidde in de pilot tot snellere groei. Groeiperiodes waren 10 dagen korter dan bij gangbaar ras Fontane, bij gelijke opbrengst. Dat scheelt beregeningsbeurten, bespuitingen tegen Phytophthora en het biedt flexibiliteit.
Biostimulanten
Biostimulanten zijn ingezet om de opname van micro-elementen te verbeteren en zo de hormonale balans te herstellen. Dit helpt bij weerbaarheid tegen ziektes, plagen, droogte en hitte. Biostimulanten kunnen ook bijdragen aan de worteldominante groei van de aardappelplant.
In de pilot gaf het gebruik van biostimulanten een sterkere wortelontwikkeling, een betere maatsortering en soms aanzienlijk hogere opbrengsten, met de juiste rassen en bemesting.
Kleine, haalbare stappen
In de pilot is gewerkt met kleine haalbare stappen die samen een groot resultaat opleveren. In de tabel een aantal voorbeelden van zulke ‘small wins’:
Met betrokkenheid van de hele keten is een toekomstbestendige aardappelteelt, met gezonde planten, bodem én portemonnee zeker haalbaar.
Aanvullende informatie
- Deze aardappelpilot was onderdeel van het programma ‘Weerbaarheid in de Praktijk’.
- Project | Pilot Ontwikkeling duurzame teelt consumptieaardappelen in ketenperspectief
Impactscore
Met de Impactscore laten we zien op welke bedrijfsactiviteiten de onderzoekresultaten direct effect hebben. Een onderzoeksresultaat kan bijvoorbeeld leiden tot het gebruik van minder gewasbeschermingsmiddelen of minder meststoffen. Dat vermelden we met een korte toelichting.
Kosten
Minder kosten door bemesting of gbm; biostimulanten: ~30€/ha.
Gewasopbrengst
Als alle elementen worden meegenomen: ras, biologie, bemesting.
Betrouwbaarheidsscore:
De demo is meerjarig uitgevoerd met herhalingen. De resultaten bevatten geen statistische onderbouwing. De demo is uitgebreid en correct uitgevoerd. In dit project is geen sprake van een wetenschappelijk onderzoek.
