Weerbare uienteelt: het effect van verhoogde bedden en ruggenteelt
Volledig onderzoeksrapportWeerbare uienteelt: het effect van verhoogde bedden en ruggenteelt
Over Crkls
In de afgelopen decennia is het landbouwkundig onderzoek in Nederland enorm versplinterd en uit elkaar gegroeid. En ja, boeren hebben vertrouwen in onderzoek, maar hun vertrouwen is niet onvoorwaardelijk. Ook sluit het onderzoek niet altijd goed aan op de urgente problemen waarmee boeren worstelen in de praktijk.
De initiatiefnemers van Crkls: Misset Uitgeverij, BO Akkerbouw, Wageningen University & Research, Aeres Hogeschool en Groen Kennisnet willen hier wat aan doen voor een toekomstbestendige landbouw in Nederland die nu voor grote uitdagingen staat.
Het kennisplatform Crkls wil het kaf van het koren scheiden en bewezen kennis gemakkelijk vindbaar maken voor boeren op een plek. De resultaten van alle onderzoeken en praktijkproeven in Nederland worden verzameld en door een onafhankelijke redactie beoordeelt en op een uniforme en compacte wijze gepubliceerd.
Ga naar de inhoud
Onderzoeksinstituut: Proefboerderij Rusthoeve
Locatie: Proefboerderij Rusthoeve (Colijnsplaat, Zeeland)
Periode: van 2021 tot 2022
Gefinancierd door: Uireka
Status onderzoek: Afgerond
Bodemsoort: Klei
Betrouwbaarheidsscore:
Een grotere weerbaarheid van een teeltsysteem biedt de mogelijkheid je gewassen met minder gewasbeschermingsmiddelen gezond de eindstreep te laten halen. Maar hoe werkt dat in de praktijk? Op Proefboerderij Rusthoeve in Zeeland is het effect van verhoogde bedden en ruggenteelt ten opzichte van standaard bedden in de uienteelt onderzocht op opbrengst, meeldauw en fusarium.
Conclusies
- Er lijkt geen effect van verhoogde bedden of rugteelt op infectie van valse meeldauw bij extreem hoge ziektedruk.
- In 2022 kreeg fusarium minder de kans bij verhoogde bedden en ruggenteelt door betere doorgroei en lagere plantdichtheid.
- Vochtvoorziening in het vroege voorjaar is bij verhoogde bedden en ruggen een must omdat er minder capillaire werking is t.o.v. normale bedden.
- Kunstmest leek minder goed bij de planten op verhoogde bedden en ruggen te komen.
- Verhoogde bedden en ruggen zijn technisch mogelijk, maar een nieuw teeltsysteem vraagt altijd om aanpassingen (zoals zaaibedbereiding, vochtvoorziening en meststoffen) t.o.v. het traditionele systeem.
Samenvatting
Een weerbaar gewas is minder gevoelig voor verstoring van biotische en abiotische factoren. Verschillende zaaisystemen bieden de mogelijkheid om een ander microklimaat te creëren, om zo ziektes minder kans te geven.
Geteste teeltsystemen
- Standaard bed van 1,5 m
- Verhoogde bedden (12 cm hoog)
- Ruggen
Meeldauw
2021 was een jaar met een extreem hoge druk van valse meeldauw. Tussen de zaaisystemen was geen verschil te zien in de mate van infectie.
Fusarium
De proef had een hoge fusariumdruk in 2022. De uien op normale bedden vertoonden meer fusariuminfecties in het seizoen, maar uit de bewaring lijkt het verschil kleiner. De uien in de normale bedden hadden meest last van droogte, waardoor de ruggen en verhoogde bedden waarschijnlijk minder last van fusarium hebben gehad.
Bemesting
Bij ruggenteelt met standaard kunstmestbemesting werden meer nutriënten tussen de rijen gevonden dan bij de andere systemen. Verklaring hiervoor kan zijn dat de kunstmest naar beneden rolt, waar de relatief zwakke wortels van de ui niet meer bij kunnen. Ook de lagere plantdichtheid kan hierbij een rol spelen. Andere vorm van bemesten biedt dus kansen.
Zaaibedbereiding en vochtvoorziening
Tijdens de proef zijn verbeteringen aangebracht in het rugteeltsysteem, door geleerde lessen uit 2021. Zo is de rugafstand vergroot van 50 naar 75 cm, en zijn deze aangedrukt en twee rijen erop gezaaid.
De uien op verhoogde bedden en ruggen hadden minder last van de droogte, doordat de wortels ongestoorder konden doorgroeien dan de normale bedden.
Met verhoogde bedden of ruggen wordt wel meer in de grond geroerd, waardoor er minder capillaire opstijging is met daardoor mogelijk een moeilijkere opkomst en weggroei. Goede vochtvoorziening in het voorjaar is dus een must. Daarnaast moeten de zaden goed aangedrukt worden.
Geen effect is te zien bij een extreem hoge druk van valse meeldauw. Wel lijkt het erop dat fusarium minder de kans krijgt tijdens het seizoen. Na bewaring was dit verschil niet meer terug te vinden, maar het lijkt onderdeel van een beheerstrategie te kunnen zijn.
Verhoogde bedden en ruggen zijn technisch mogelijk, maar een nieuw teeltsysteem vraagt altijd om aanpassingen t.o.v. het traditionele systeem. Denk hierbij aan toediening van meststoffen, zaaibedbereiding en vochtvoorziening.
Aanvullende informatie
- Binnen Uireka worden jaarlijks veel relevante onderzoeken rondom uienteelt uitgevoerd.
- Onderzoeker Dominique Cammaert geeft uitleg over het onderzoek, waarin ook al verbeteringen die in meer recentere jaren zijn gemaakt, worden toegelicht.
Impactscore
Met de Impactscore laten we zien op welke bedrijfsactiviteiten de onderzoekresultaten direct effect hebben. Een onderzoeksresultaat kan bijvoorbeeld leiden tot het gebruik van minder gewasbeschermingsmiddelen of minder meststoffen. Dat vermelden we met een korte toelichting.
Gewasopbrengst
Afhankelijk van het jaar, de keuzen en toepassing van andere zaaisystemen, is er de mogelijkheid om meer of minder opbrengst te behalen.
Betrouwbaarheidsscore:
Het onderzoek is meerjarig uitgevoerd en in herhalingen. Het onderzoek is statistisch onderbouwd. Echter het onderzoek was niet consistent in uitvoering. Het onderzoek is betrouwbaar.
