Soja-rassen veelbelovend, maar opbrengst nog niet optimaal
Volledig onderzoeksrapportSoja-rassen veelbelovend, maar opbrengst nog niet optimaal
Over Crkls
In de afgelopen decennia is het landbouwkundig onderzoek in Nederland enorm versplinterd en uit elkaar gegroeid. En ja, boeren hebben vertrouwen in onderzoek, maar hun vertrouwen is niet onvoorwaardelijk. Ook sluit het onderzoek niet altijd goed aan op de urgente problemen waarmee boeren worstelen in de praktijk.
De initiatiefnemers van Crkls: Misset Uitgeverij, BO Akkerbouw, Wageningen University & Research, Aeres Hogeschool en Groen Kennisnet willen hier wat aan doen voor een toekomstbestendige landbouw in Nederland die nu voor grote uitdagingen staat.
Het kennisplatform Crkls wil het kaf van het koren scheiden en bewezen kennis gemakkelijk vindbaar maken voor boeren op een plek. De resultaten van alle onderzoeken en praktijkproeven in Nederland worden verzameld en door een onafhankelijke redactie beoordeelt en op een uniforme en compacte wijze gepubliceerd.
Ga naar de inhoud
Onderzoeksinstituut: Wageningen UR
Locatie: Nederland
Periode: van 2019 tot 2020
Gefinancierd door: Agrifirrm
Status onderzoek: Afgerond
Bodemsoort: klei, zand
Betrouwbaarheidsscore:
De EU, waaronder Nederland, wil minder afhankelijk worden van de import van eiwitrijke grondstoffen uit Noord- en Zuid-Amerika. Het gewas soja is een goede kandidaat voor dit streven. Om de teelt van soja concurrentiekrachtig te maken is 1) een opbrengst van meer dan 3,5 ton per ha nodig met 2) een eiwitgehalte van minimaal 42% en 3) oogstrijp in eerste week van oktober. De rassen Obelix, Viola en Aurelina komen in de buurt van deze drie criteria.
Conclusies
- In experimenten (2019) in Noord- en Zuid-Nederland lag de opbrengst van de beste soja-rassen tussen de 3,5 en 4 ton per ha.
- In experimenten (2020) in Noord- en Zuid-Nederland was de opbrengst van de beste soja-rassen duidelijk lager in vergelijking met experimenten in 2019 (2 tot 3,2 ton per ha).
- In Zuid-Nederland was de soja-opbrengst hoger in experimenten in 2019 en 2020 in vergelijking met Noord-Nederland.
- Het eiwitgehalte in Zuid-Nederland was hoger (40-46%) in experimenten in 2019 in vergelijking met Noord-Nederland (35–40%).
- Er was geen noemenswaardig verschil in eiwitgehalte tussen Noord- en Zuid-Nederland in experimenten in 2020. De beste soja-rassen lagen tussen de 38 en 42%.
- Voor de teelt van biologische soja in Nederland is de beste keuze de gebruikelijke rassenkeuze en de gebruikelijke rijenafstand (25 cm).
Samenvatting
Het eiwitgehalte van in Nederland geteelde soja varieert sterk van jaar tot jaar en van locatie tot locatie. Ook in de VS, Brazilië en Argentinië fluctueert het eiwitgehalte sterk. Er zijn duidelijk verschillen tussen rassen. Het voor Nederland veredelde ras Adsoy voldoet onvoldoende aan de drie criteria: 1) 3.5 ton per ha opbrengst, 2) Eiwitgehalte 42% en 3) Oogstrijp eerste week oktober met 15-18% vocht.
Lees meer
Daarnaast speelt de ontwikkeling van de wortel(stikstof)knolletjes een rol in een goede stikstofvoorziening voor zowel de opbrengst als het eiwitgehalte. Deze knolletjes zorgen ervoor dat de plant in z’n eigen stikstofbehoefte kan voorzien via de binding van stikstof uit de lucht. De Rhizobium-bacteriën waarmee soja in symbiose leeft (en wortelknolletjes vormt) zijn van nature niet aanwezig in de Europese bodems. Ze moeten geïnoculeerd worden bij het zaaien. Deze bacterie wordt pas actief bij voldoende hoge bodemtemperatuur (rond de 15°C). Advies is daarom tussen circa 20 april en 5 mei te zaaien.
Doel
- Soja-rassen te vinden voor Noord- en Zuid Nederland die aan de drie Nederlandse criteria voldoen.
- Is het mogelijk om soja ook biologisch te telen?
Veldmetingen
Opbrengst kg per ha, Eiwitgehalte(%), N-inhoud bonen, Vocht% bij oogst, Kg per ha Eiwit, Lengte, Vroegrijpheid, aantal Wortel(stikstof)knolletjes per plant.
Resultaten
Rassenproeven:
- In 2019 in Noord-Nederland was de opbrengst van de beste rassen (Viola, Aurelina en Coraline) tussen de 3.5 en 4 ton per ha. Obelix en Adsoy kwamen niet hoger dan 2.5 ton per ha.
- In 2019 in Zuid-Nederland was de opbrengst van de beste rassen (Viola, Aurelina, Obelix en Coraline) tussen de 3,5 en 4 ton per ha. Adsoy zat op 2,7 ton per ha.
- In 2020 in Noord-Nederland was de opbrengst van het beste ras Obelix met 2,7 ton per ha. Aurelina kwam niet hoger dan 2,3 ton per ha. Viola, Aurelina en Adsoy zaten op 2 ton per ha. Coraline bleef steken op 1,2 ton per ha.
- In 2020 in Zuid-Nederland was de hoogste opbrengst 3,2 ton per ha van het ras Obelix. Viola, Aurelina en Adsoy zaten op 2,7 ton per ha. Coraline bleef steken op 1,8 ton per ha.
- In 2019 in Noord-Nederland was het eiwitgehalte 40% van het beste ras Coraline. Viola en Aurelina kwamen op 38%. Obelix en Adsoy en de rest rond de 35%
- In 2019 in Zuid-Nederland was het eiwitgehalte tussen de 43 en 46% van de beste rassen Viola, Aurelina, Coraline en Adsoy. De andere rassen zaten boven de 40%.
- In 2020 in Noord-Nederland was het eiwitgehalte 38-41% van de beste rassen (Obelix, Aurelina, Adsoy en Viola). Coraline bleef achter op 30%.
- In 2020 in Zuid-Nederland was het eiwitgehalte van de beste rassen 40–42% (Viola, Obelix, Aurelina en Adsoy). Coraline bleef achter op 33%.
Eiwitproeven:
- In 2020 is in Noord en Zuid- Nederland een duidelijke positieve relatie gevonden waarbij soja met hogere aantallen stikstofknolletjes een hogere opbrengst en een hoger eiwitgehalte hadden. In 2019 was deze relatie minder duidelijk.
- Bij een niet geslaagde zaadenting zorgt een gewasbespuiting met Rhizobium-oplossing voor een verhoging van het aantal stikstofknolletjes met als gevolg een verhoging van de opbrengst en/of eiwitgehalte. Soms zelfs een nog hogere opbrengst en eiwitgehalte dan bij een geslaagde zaadenting.
- De bijbemestingen hadden in 2019 en 2020 geen significant effect op de opbrengst noch op het eiwitgehalte.
Biologische Soja-veldproef:
- Met eggen, schoffelen en handwieden kon het onkruid vrij goed bestreden worden. Door vrij extreme weersomstandigheden was dit niet eenvoudig.
- De biologische meststof had geen positief effect op opbrengst en eiwitgehalte.
Aanvullende informatie
Rapporten
- Ontwikkeling sojateelt in Noord Nederland 2019; 16 p.
- Ontwikkeling sojateelt in Zuid Nederland 2019; 13 p.
- Ontwikkeling sojateelt in Noord Nederland 2020; 15 p.
- Ontwikkeling sojateelt in Zuid Nederland 2020; 15 p.
- Teelt van biologische soja, Lelystad 2020; 10 p.
Auteurs: R.D. Timmer en C.L.M. de Visser
Voor meer informatie: Rapport (2020): Factoren die het eiwitgehalte van sojabonen beïnvloeden, R.D. Timmer en C.L.M. de Visser, Wageningen Universiteit & Research, Rapport WPR-833.
Betrouwbaarheidsscore:
Het onderzoek is eenjarig uitgevoerd met herhalingen. De resultaten bevatten een statistische onderbouwing. Het is daarmee betrouwbaar.
