Gebrek aan sporenelementen komt weinig voor
Volledig onderzoeksrapportGebrek aan sporenelementen komt weinig voor
Over Crkls
In de afgelopen decennia is het landbouwkundig onderzoek in Nederland enorm versplinterd en uit elkaar gegroeid. En ja, boeren hebben vertrouwen in onderzoek, maar hun vertrouwen is niet onvoorwaardelijk. Ook sluit het onderzoek niet altijd goed aan op de urgente problemen waarmee boeren worstelen in de praktijk.
De initiatiefnemers van Crkls: Misset Uitgeverij, BO Akkerbouw, Wageningen University & Research, Aeres Hogeschool en Groen Kennisnet willen hier wat aan doen voor een toekomstbestendige landbouw in Nederland die nu voor grote uitdagingen staat.
Het kennisplatform Crkls wil het kaf van het koren scheiden en bewezen kennis gemakkelijk vindbaar maken voor boeren op een plek. De resultaten van alle onderzoeken en praktijkproeven in Nederland worden verzameld en door een onafhankelijke redactie beoordeelt en op een uniforme en compacte wijze gepubliceerd.
Ga naar de inhoud
Onderzoeksinstituut: Delphy, NMI
Locatie: Meerdere locaties
Periode: van 2018 tot 2019
Gefinancierd door: Delphy, NMI
Status onderzoek: Afgerond
Bodemsoort: Zand, löss en klei
Betrouwbaarheidsscore:
Sporenelementen, ze zijn belangrijk, maar er zijn veel vragen over nut en noodzaak, behoefte en beschikbaarheid. In dit rapport wordt aan de hand van literatuuronderzoek, veldproeven en praktijkervaringen de actuele kennis op een rijtje gezet en gekeken of de adviezen uit het ‘Handboek Bodem en Bemesting’ nog volstaan.
Conclusies
- Het organischstofgehalte, de zuurtegraad en het beschikbare bodemvocht zijn van grote invloed op de beschikbaarheid van sporenelementen.
- Lichte gebreken zijn vaak het gevolg van droogte en lossen zich na een beregening of regenbui vaak vanzelf op.
- Optimaal houden van de zuurtegraad (rond 5,7) en toepassing van dierlijke mest voorkomen gebreken in het algemeen.
- Voor mangaan, borium, koper en zink is een uitbreiding van het huidige advies wenselijk.
- In veldproeven leidde bijbemesting met sporenelementen bij een verwacht tekort niet tot significant betere opbrengsten.
- Meerwaarde bijbemesten met sporenelementen vooral in specifiek behoeftige gewassen (bijvoorbeeld borium bij vlinderbloemigen).
Samenvatting
Sporenelementen dienen verschillende doelen, zo is mangaan belangrijk voor het fotosyntheseproces, borium voor celdeling en de vorming van stikstofknolletjes. Koper en zink zijn belangrijk voor de werking van enzymen en eiwitsynthese en molybdeen voor processen waar stikstof bij betrokken is. IJzer is essentieel voor de aanmaak van chlorofyl en het binden van nutriënten in het bodemvocht.
Lees meer
Beschikbaarheid
De beschikbaarheid van deze sporenelementen is (naast aanwezigheid in de bodem), veelal afhankelijk van voldoende vocht, de juiste zuurtegraad (rond de 5.7, geldt voor alle sporenelementen) en voldoende zuurstof in de bodem.
Een grotere hoeveelheid organische stof (OS) in de bodem is gunstig voor de beschikbaarheid van borium en molybdeen (bij de laatste vanwege betere waterberging), maar kan ongunstig zijn voor de beschikbaarheid van mangaan, koper, zink en ijzer. Dat geldtin het bijzonder wanneer door structuurproblemen water op het land blijft staan. Dit kan leiden tot zuurstofloze omstandigheden, waarbij sommige sporenelementen in voor het gewas giftige hoeveelheden kunnen neerslaan.
Competitie met andere nutriënten
Calcium en magnesium worden makkelijker opgenomen dan mangaan, bij koper geldt dit voor calcium en zink. Fosfaat heeft een negatieve invloed op de beschikbaarheid van mangaan, zink (via verminderde ontwikkeling mycorrhizaschimmels) en molybdeen.
Veldproeven en praktijk
In veldproeven waren er geen significante verschillen in opbrengst door bemesting met sporenelementen bij verwachte gebreken. Ook in de praktijk komen gebreken van sporenelementen weinig voor. Daar waar dierlijke mest gebruikt wordt en de zuurtegraad van de bodem goed op orde wordt gehouden, is dit doorgaans ook niet te verwachten. Aandachtspunt is wel mogelijk meer droogte door klimaatverandering, en verminderde opbreng van dierlijke mest door nieuwe richtlijnen in de toekomst.
Aanvullende informatie
Impactscore
Met de Impactscore laten we zien op welke bedrijfsactiviteiten de onderzoekresultaten direct effect hebben. Een onderzoeksresultaat kan bijvoorbeeld leiden tot het gebruik van minder gewasbeschermingsmiddelen of minder meststoffen. Dat vermelden we met een korte toelichting.
Gezondheid bodem
Er is sprake van een positief effect op de bodemgezondheid als een deel van de kunstmestgift door organische mest wordt vervangen.
Gebruik kunstmest
Mogelijke impact richting vermindering gebruik, bijvoorbeeld wanneer wordt vastgesteld dat gebreken van sporenelementen door een overvloedige fosfaatgift zijn ontstaan.
Gebruik water
Meer watergebruik in gebieden waarbij in droge periodes sneller gebreken van sporenelementen ontstaan.
Uitspoeling meststoffen
Meer uitspoeling als het advies om dierlijke mest voor aanvulling van de sporenelementen te gebruiken breed wordt opgevolgd.
Uitstoot ammoniak
Meer uitstoot van ammoniak wanneer dierlijke mest wordt toegepast waar dat eerder niet het geval was.
Betrouwbaarheidsscore:
Het onderzoek is meerjarig uitgevoerd en in herhalingen. Het onderzoek is statistisch onderbouwd. Het onderzoek is zeer betrouwbaar.
