Afspoeling van regenwater is te beperken
Volledig onderzoeksrapportAfspoeling van regenwater is te beperken
Over Crkls
In de afgelopen decennia is het landbouwkundig onderzoek in Nederland enorm versplinterd en uit elkaar gegroeid. En ja, boeren hebben vertrouwen in onderzoek, maar hun vertrouwen is niet onvoorwaardelijk. Ook sluit het onderzoek niet altijd goed aan op de urgente problemen waarmee boeren worstelen in de praktijk.
De initiatiefnemers van Crkls: Misset Uitgeverij, BO Akkerbouw, Wageningen University & Research, Aeres Hogeschool en Groen Kennisnet willen hier wat aan doen voor een toekomstbestendige landbouw in Nederland die nu voor grote uitdagingen staat.
Het kennisplatform Crkls wil het kaf van het koren scheiden en bewezen kennis gemakkelijk vindbaar maken voor boeren op een plek. De resultaten van alle onderzoeken en praktijkproeven in Nederland worden verzameld en door een onafhankelijke redactie beoordeelt en op een uniforme en compacte wijze gepubliceerd.
Ga naar de inhoud
Onderzoeksinstituut: CLM, Delphy
Locatie: Noordoost- en Flevopolder
Periode: van 2021 tot 2022
Gefinancierd door: Provincie Flevoland
Status onderzoek: Afgerond
Bodemsoort: Lichte en zware zavel
Betrouwbaarheidsscore:
Op twee grondsoorten in Flevoland, lichte en zware zavel, is onderzoek gedaan naar vóórkomen en voorkómen van afspoeling van regenwater. Op de lichte zavelgrond vindt meer afspoeling plaats dan van de zware zavel. Maatregelen ter voorkoming van de afspoeling op de lichte zavel werken wel, maar de variatie is groot.
Conclusies
Belangrijkste conclusies voor de Flevolandse context:
- Er is een groot verschil in afspoeling tussen lichte zavel (0-4,3%) en zware zavel (0-0,1%).
- Als er afspoeling plaatsvindt van de lichte zavel, dan gebeurt dat binnen half uur na start regenbui of beregening.
- Op zware zavel hebben de maatregelen geen statistisch effect ten opzichte van de afspoeling bij de controleplaatsen.
- Op de lichte zavel gaven de objecten met een reliëf 75% minder afspoeling.
- Het zaaien van haver tussen de ruggen gaf een lagere opbrengst, door concurrentie om stikstof.
Samenvatting
Om invulling te geven aan de emissievermindering die vanuit de Kaderrichtlijn Water wordt verwacht, is een experiment opgezet in Flevoland. Een experiment waar met een statistische onderbouwing van vier maatregelen het effect op afspoeling is onderzocht. Door afspoeling van regenwater te beperken is sprake van minder emissie van bijvoorbeeld meststoffen.
Lees meer
Locatie proeven
Alle maatregelen zijn op twee grondsoorten onderzocht. Op lichte zavel in de Noordoostpolder en op zware zavel in de Flevopolder. De maatregelen werden aangelegd in percelen met aardappelen en peen, op ruggenteelt.
Maatregelen
Er werden 4 maatregelen onderzocht op afspoeling en op effect op de opbrengst.
- Woeltand
- Aanbrengen reliëf met wafeltjesrol
- Verruwing van de rug
- Tussenzaai van haver
Daarnaast is ook gekeken naar het effect van een infiltratiegreppel op de kopakker van een perceel.
Effect van maatregelen
Op zware zavel werd geen verschil gemeten tussen de maatregelen, er spoelde zo weinig water af dat geen verschillen konden worden aangetoond.
Op lichte zavel werd bij het aanbrengen van reliëf minder afspoeling gemeten. De woelpoot gaf geen lagere afspoeling, maar had een positief effect op voorkomen van slemp op het perceel.
De haver-tussenzaai gaf door concurrentie om stikstof een lagere aardappelopbrengst.
Infiltratiegreppels verminderen de afstroom van water. Let hierbij op dat op zware zavel een verdiepte greppel in stand blijft, maar op lichte zavel niet. Op lichte zavel is het beter de greppel te vullen met bijvoorbeeld bomenzand.
Dynamiek van afspoeling
De concentraties meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen in het afspoelende water worden beïnvloed door het moment van toepassen van deze stoffen.
Bij beregening werd een zogenaamde first flush vastgesteld. Dan zit er in het water wat als eerste afspoelt een hogere concentratie aan meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen dan wat er later afspoelt.
Aanbevelingen
Voor de praktijk is de belangrijkste aanbeveling het goed inrichten van een infiltratiegreppel.
Aanvullende informatie
Impactscore
Met de Impactscore laten we zien op welke bedrijfsactiviteiten de onderzoekresultaten direct effect hebben. Een onderzoeksresultaat kan bijvoorbeeld leiden tot het gebruik van minder gewasbeschermingsmiddelen of minder meststoffen. Dat vermelden we met een korte toelichting.
Uitspoeling meststoffen
De basis van dit onderzoek is het beperken van de uitspoeling van nutriënten, met name van nitraat.
Gewasopbrengst
Minder opbrengst bij toepassing van haver, de haver concurreert met het gewas om stikstof.
Betrouwbaarheidsscore:
Het onderzoek is meerjarig uitgevoerd en in herhalingen. Het onderzoek is statistisch onderbouwd. Het onderzoek is zeer betrouwbaar.
