Vezelgewassen telen voor de bouwsector: zo stond het ervoor in 2024
Volledig onderzoeksrapportVezelgewassen telen voor de bouwsector: zo stond het ervoor in 2024
Over Crkls
In de afgelopen decennia is het landbouwkundig onderzoek in Nederland enorm versplinterd en uit elkaar gegroeid. En ja, boeren hebben vertrouwen in onderzoek, maar hun vertrouwen is niet onvoorwaardelijk. Ook sluit het onderzoek niet altijd goed aan op de urgente problemen waarmee boeren worstelen in de praktijk.
De initiatiefnemers van Crkls: Misset Uitgeverij, BO Akkerbouw, Wageningen University & Research, Aeres Hogeschool en Groen Kennisnet willen hier wat aan doen voor een toekomstbestendige landbouw in Nederland die nu voor grote uitdagingen staat.
Het kennisplatform Crkls wil het kaf van het koren scheiden en bewezen kennis gemakkelijk vindbaar maken voor boeren op een plek. De resultaten van alle onderzoeken en praktijkproeven in Nederland worden verzameld en door een onafhankelijke redactie beoordeelt en op een uniforme en compacte wijze gepubliceerd.
Ga naar de inhoud
Onderzoeksinstituut: Wageningen UR
Locatie: Nederland
Periode: 2024
Gefinancierd door: Wageningen UR
Status onderzoek: Afgerond
Bodemsoort: N.v.t
Betrouwbaarheidsscore:
De teelt van vezelgewassen is haalbaar met aanvullende inkomsten uit carbon credits of GLB-subsidies, blijkt uit onderzoek van Wageningen Economic Research. De onderzoekers keken naar verschillende vezelgewassen, vergeleken gewassaldi en andere overwegingen, en hoe de gewassen kunnen passen in verschillende bedrijfstypen.
Conclusies
- Graanstro, vezelvlas en hennep passen goed in akkerbouwrotatie.
- Carbon credits en GLB-subsidies nog nodig voor aantrekkelijk saldo.
- Onduidelijkheid over toekomstig beleid maakt verdienmodel onzeker.
- Vezelgewassen kunnen ook optie zijn op bufferstroken.
- Meerjarige vezelgewassen optie bij afbouwen agrarische activiteit.
Samenvatting
Omdat de bouw verantwoordelijk is voor 8% van de CO2-emissie in Nederland, wil de overheid meer biobased bouwmaterialen inzetten. Er is daarom een groeiende vraag naar vezelgewassen.
Voor wie interessant?
Over het algemeen geldt: als het saldo van een vezelgewas hoger is dan het laagst salderende graangewas, wordt het interessant voor akkerbouwers. Daarbij zijn voor hennep en vlas ook specifieke oogstmachines nodig, die wel in loonwerk of door de verwerker worden aangeboden. Dit kan echter sterk variëren per regio.
Vezelgewassen passen goed in gebieden waar minder kunstmest en gewasbeschermingsmiddelen zijn toegestaan.
Meerjarige vezelgewassen kunnen ook interessant zijn voor bedrijven die een stukje land ‘over’ hebben, voor pioniers of voor boeren die willen afbouwen en extensiever willen telen. Het kan bijvoorbeeld interessant zijn om vezelgewassen op verplichte bufferstroken te telen. Hoewel daarbij ook praktische bezwaren als mechanisatie, schaduweffecten of onduidelijk beleid worden genoemd.
Cruciale succesfactoren voor de teler
- Concurrerend saldo: De markt moet een prijs bieden die kan concurreren met de saldi van andere gewassen.
- Het saldo moet nu aangevuld worden met carbon credits en GLB-subsidies. Ook ecosysteemdiensten of transitievergoedingen kunnen de teelt aantrekkelijker maken.
- Duidelijk beleid rondom bufferzones en natuurgebieden: wat mag waar?
- Praktische inpasbaarheid: specifieke mechanisatie, afzetmarkt aanwezig?
- Ondernemerschap: de wil om te pionieren en regie in de keten te pakken voordat de afnemer het doet.
Overzicht gewassen
In een akkerbouwrotatie zijn graan, vezelhennep en vlas direct inpasbaar. Voor vlas en hennep zijn wel specifieke machines nodig.
- Voor tarwestro is er al een infrastructuur van handel en logistiek.
- Vezelhennep is een makkelijk gewas, maar het saldo is zonder subsidies/ carbon credits
- Vezelvlas geeft hoger saldo dan graan, maar is een lastiger gewas. Daar wordt – met de komst van wintervlas – wel aan gewerkt.
In de tabel zijn alle vezelgewassen uit het rapport kort uitgewerkt:
Impactscore
Met de Impactscore laten we zien op welke bedrijfsactiviteiten de onderzoekresultaten direct effect hebben. Een onderzoeksresultaat kan bijvoorbeeld leiden tot het gebruik van minder gewasbeschermingsmiddelen of minder meststoffen. Dat vermelden we met een korte toelichting.
Gezondheid bodem
Een bredere rotatie met minder rooivruchten kan een positieve bijdrage leveren aan de bodemgezondheid.
Gebruik chemische middelen
Minder afhankelijk van gewasbeschermingsmiddelen.
Gebruik energie
Bij extensieve gewassen en minder bodembewerking.
Gebruik water
Gemiddeld genomen minder bij genoemde gewassen.
Uitstoot broeikasgassen
Bij minder bodembewerkingen en meerjarige gewassen.
Kosten
Veelal minder intensieve gewassen.
Betrouwbaarheidsscore:
Het gaat om literatuuronderzoek waarbij gebruik is gemaakt van goede bronnen. Het onderzoek is daarmee betrouwbaar.
